آزمایش مدل سه‌عاملی فاما و فرنچ در بورس اوراق بهادار تهران

بی‌گمان بحث قیمت‌گذاری دارایی‌ها یکی از مهم‌ترین و در عین حال جذاب‌ترین موضوعات رشته‌ی مالی در دهه‌های گذشته بوده است. همچنین بیش ازٓ۴ دهه است که مدل قیمت‌گذاری دارایی سرمایه‌یی(C‌A‌P‌M) به‌عنوان مدلی اصلی در این بخش از دنیای مالی مطرح است زیرا از یک سو بر نظریه‌ی نوین اوراق بهادار )پرتفولیو( مبتنی است و از سوی دیگر یک مدل بسیار ساده است. در طول دهه‌ی گذشته یک مدل جدید قیمت‌گذاری دارایی به‌نام «مدل سه‌عاملی 3F‌M» توسط فاما و فرنچ پیشنهاد شد که اعتبار و اهمیت مدل قیمت‌گذاری دارایی سرمایه‌یی (C‌A‌P‌M)را به چالش کشیده است. در این نوشتار با استفاده از روش پرتفولیوهای نمایان‌گر این دو مدل قیمت‌گذاری با هم مقایسه شده‌اند. نتایج حاصله حاکی از آن است که در بورس تهران نیز مدل سه‌عاملی فاما و فرنچ عملکرد بهتری نسبت به مدل قیمت‌گذاری دارایی سرمایه‌یی (C‌A‌P‌M) دارد. رابطه‌ی مستقیم و هم‌سوی «نسبت ارزش دفتری یک سهم به ارزش بازار» با بازده سهام و رابطه‌ی غیر هم‌سوی «ابعاد (وسعت) شرکت» با بازده سهام، حاکی از شباهت روند تأثیر این دو عامل در بورس اوراق بهادار تهران است.